Inkoop en verkoop; ze hebben meer overeenkomsten dan je denkt!

Naast dat overheden heel veel inkopen – in 2019 nog zo’n 86,6 miljard euro volgens een onderzoek van Significant Synergy – wordt er door overheden ook verkocht. In veel gevallen gaat dit om de verkoop van onroerende zaken (bijv. vastgoed en grond) en gebruiks- en zakelijke rechten (bijvoorbeeld huur, pacht, erfpacht, opstalrechten, etc.).

Onlangs deed de Hoge Raad een uitspraak over één van deze verkoopprocedures en daaruit valt te concluderen dat deze procedures steeds meer op aanbestedingen gaan lijken.

Uitgangspunten voor overheden bij aanbesteden verkopen

In de uitspraak van de Hoge Raad staat onder andere dat overheden bij verkoop van onroerende “zaken ruimte moet bieden aan (potentiële) gegadigden om mee te dingen naar deze onroerende zaak als er meerdere gegadigden zijn of redelijkerwijs te verwachten is dat er meerdere gegadigden zullen zijn”. Daarnaast moet men ook criteria opstellen aan de hand waarvan de koper wordt geselecteerd. Deze criteria moeten objectief, toetsbaar en redelijk zijn. Bij aanbestedingen ook wel het gelijkheidsbeginsel genoemd.

Het betekent ook dat overheden verplicht zijn om een “passende mate van openbaarheid te verzekeren”. Oftewel, men moet tijdig heldere informatie verstrekken over deze aspecten, zodat de (potentiële) gegadigden daarvan kennis kunnen nemen. Bij aanbestedingen ook wel het transparantiebeginsel genoemd.

Inkoopsoftware voor verkoopprocedures

Dat klinkt misschien wat gek. Software voor inkoop inzetten voor verkoop. Maar om deze uitgangspunten te borgen kun je uitstekend gebruik maken van Mercell Source-to-Contract. Zo kun je eenvoudig – en net als in een aanbesteding – de potentiële gegadigden uitnodigen of de procedure elders publiceren, zodat iedereen die wil deel kan nemen. Daarnaast kun je aan de hand van de vooraf opgestelde criteria een uiteindelijke koper selecteren. Ook wordt zo aantoonbaar aan iedere gegadigde dezelfde informatie verstrekt.

En hoewel het gebruik van bijv. een nota van inlichtingen of een digitale kluis niet genoemd wordt door de Hoge Raad zouden dit uitstekende hulpmiddelen zijn om de gehele procedure vlekkeloos te laten verlopen. Er zijn al best wat organisaties die dit doen:

• Technische Universiteit Delft: verkoop Gele scheikunde complex Delft
• Gemeente Rotterdam: Tiny Houses locatie Keyenburg
• OPPS, Herontwikkeling Van Schendelstraat 1

Ook de Gemeente Roosendaal heeft inmiddels ervaring: ‘Kunnen jullie als inkoop ons helpen met het in de markt zetten van schaarse vergunningen?’ Die vraag kreeg Frank de Haan, inkoopadviseur bij de gemeente Roosendaal, vanuit afdeling Vergunningen. Lees hier het volledige verhaal.

Aanvulling

Na aanleiding van dit blog reageerde Prof. dr. Jan Telgen met wat opmerkingen:

• “Het bedrag dat je noemt als €86,6 miljard is door Significant in opdracht van het ministerie van Economische Zaken (EZ) berekend. Daar is veel kritiek op: de Europese Unie (EU) accepteert dat bijvoorbeeld niet en noemt zelf een bedrag in de orde van grootte van €140 miljard.
• Volgens Jan komt het EZ (als hoeder van de aanbestedingswet) ook wel goed uit dat het lager zou zijn, want dan komt NL er niet zo slecht uit in de Europese vergelijking inzake naleving van die aanbestedingswet. Het is dus op zijn minst een politiek gekleurd getal dat Significant heeft opgeleverd.
• Dat ook verkoop van overheidseigendommen bij inkoop hoort is al jaren standaard bij allerlei UN en IMF regelingen. In vrijwel alle Afrikaanse landen bestaat op hun instigatie ook een PPDA (Public Procurement and Disposal Authority) die zowel de inkoop als de verkoop regelt in de publieke sector. Dat is daar ook veelal in één en dezelfde wet geregeld.
• Dat ook verkoop onder de EU regelgeving en onder het gelijkheidsbeginsel valt, wordt al jaren bepleit door Elisabetta Manunza, hoogleraar aanbestedingsrecht in Utrecht.
• In NL zijn ook eerdere voorbeelden van juridische uitspraken dat vergunningen via aanbestedingsprocedures in de markt gezet moeten worden; dat geldt bijvoorbeeld voor de vergunningen voor rondvaartboten in de Amsterdamse grachten. Die uitspraken dateren al uit de periode 2000-2010.”

Meer weten?

Wil je meer weten over het verkopen van onroerende zaken en hoe je dit goed organiseert, neem dan vrijblijvend contact met ons op of lees meer over onze software en download de brochure.